Mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM) 

Importerzy będą musieli nabyć uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych (GHG) w mechanizmie CBAM odpowiadające każdej tonie emisji CO2 zawartej w importowanych towarach po cenie odzwierciedlającej ceny w systemie EU ETS. 

Wśród wymogów nakładanych na importerów jest spełnienie szeregu obowiązków formalnych, do których można zaliczyć: uzyskanie statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM, przygotowanie deklaracji CBAM za poprzedni rok kalendarzowy, obliczenie emisji bezpośrednich i pośrednich importowanego towaru oraz rozliczenie emisji. 

W okresie przejściowym, czyli od 1 października 2023 r. do 31 grudnia 2024 r., każdy podmiot importujący towary objęty zakresem CBAM lub ich przedstawiciele pośredni (jeśli reprezentowany importer nie ma siedziby w UE) zobowiązani są do kwartalnego składania sprawozdania CBAM do Komisji Europejskiej. Sprawozdanie składane jest miesiąc po zakończeniu każdego kwartału. Pierwsze należy złożyć do 31 stycznia 2024 r. 

W okresie przejściowym emisje wbudowane w towary będą mogły być ustalane przy użyciu jednej z trzech metod raportowania: 

• system handlu uprawnieniami do emisji CO2 stosowany w państwie, w którym zlokalizowana jest instalacja; 
• obowiązkowy system monitorowania emisji w państwie, w którym znajduje się instalacja; 
• system monitorowania emisji w danej instalacji stosowany przez jej operatora, na który może składać się weryfikacja emisji przez akredytowanego weryfikatora. 

W okresie od 31 grudnia 2024 r. do 31 grudnia 2025 r. rejestrowani będą upoważnieni zgłaszający CBAM (importerzy z siedzibą w UE, przedstawiciele pośredni). 

Pełne wdrożenie od 1 stycznia 2026 r. 

• Obowiązek składania corocznej deklaracji CBAM do 31 maja każdego roku za rok poprzedni. Pierwsza deklaracja musi zostać złożona do 31 maja 2027 r. 
• Obowiązek ustalania i weryfikacji emisji wbudowanych w importowane towary.  
• Obowiązek zakupu i umarzania certyfikatów CBAM. Prawo zakupu certyfikatów będą mieć Upoważnieni Zgłaszający CBAM. Zakup będzie się odbywał za pośrednictwem platformy elektronicznej. Cena certyfikatów będzie ustalana w powiązaniu z ceną uprawnień EU ETS. 

Importerzy, którzy nie zakupią i umorzą certyfikaty CBAM odpowiadające ich emisji lub zafałszują dane mogą zostać obciążeni karą. Wysokość kary może wynosić 3-5-krotność wartości brakujących uprawnień w przypadku importu towaru bez posiadania statusu zgłaszającego CBAM. 

Kara jest nakładana, jeśli: 

• zgłaszający nie podjął niezbędnych kroków w celu wywiązania się z obowiązku złożenia CBAM; 
• zgłaszający nie podjął niezbędnych kroków w celu skorygowania raportu CBAM i dopełnienia wszelkich obowiązków. 

W okresie przejściowym wysokość kary za każdą tonę niezgłoszonych emisji CO2 będzie wynosić od 10 do 50 euro (możliwe są jednak wyższe kary). 

Greeners oferuje wsparcie w zakresie: rejestracji podmiotu, analizy danych podlegających raportowaniu CBAM, obliczeniu wartości domyślnych CO2 (emisje bezpośrednie i pośrednie) według obowiązujących metod wynikających z przepisów prawnych, przygotowania raportów kwartalnych i deklaracji rocznych.