System Świadectw Efektywności Energetycznej

System Świadectw Efektywności Energetycznej (ŚEE) przygotowano w ramach obowiązku nałożonego na państwa członkowskie przez Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2012/27/UE (aktualnie przekształcona Dyrektywa 2023/1791). Obowiązek ten wprowadza system zobowiązujący do zwiększenia efektywności energetycznej, w taki sposób, aby dystrybutorzy energii danego kraju co roku oszczędzali co najmniej 1,5% rocznego wolumenu sprzedaży odbiorcom końcowym. Państwa członkowskie otrzymały dowolność w opracowaniu i wprowadzeniu omawianego systemu. Polska zdecydowała się na implementację tzw. Białych Certyfikatów, które funkcjonowały już w innych Państwach Unii Europejskiej (UE). Zasady funkcjonowania systemu oraz zapisy Dyrektywy (w tym obowiązek oszczędności energii przez dystrybutorów energii) wprowadzono do polskiego stanu prawnego poprzez Ustawę o Efektywności Energetycznej (UoEE).

Na czym polega Mechanizm Świadectw Efektywności Energetycznej?

Mechanizm ŚEE pozwala na otrzymanie dodatkowych środków pieniężnych za wykonanie modernizacji służącej poprawie efektywności energetycznej skutkującej oszczędnością energii dla każdego podmiotu spełniającego warunki UoEE.

Dodatkowe środki pieniężne pochodzą z Białych Certyfikatów, stanowiących prawo majątkowe zbywalne na Towarowej Giełdzie Energii (TGE). Same certyfikaty są dokumentem deklarującym konkretną ilość zaoszczędzonej energii. (1 BC = 1 toe = 11,63 MWh = 41,868 GJ). Istotne jest, że certyfikaty przyznawane są jedynie na przedsięwzięcia planowane tzn. takie, które nie rozpoczęły się formalnie poprzez zobowiązanie zamówieniem lub umową. Wyjątek od tej reguły dotyczy spółek, których roczne zużycie energii elektrycznej przekracza 100 GWh oraz wpisuje się w konkretne typy PKD wymienione w UoEE.

Zgodnie z UoEE i Dyrektywą 2023/1791 producenci i dystrybutorzy energii zobowiązani są do co rocznego uzyskania oszczędności energii równej 1,5% rocznego wolumenu sprzedaży. Pomóc mają w tym ŚEE.

Podmiot zobowiązany UoEE posiada obowiązek przesłania do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE) konkretnej liczby białych certyfikatów odpowiadających wielkości jego obowiązku. Zobowiązany przedsiębiorca może pozyskać certyfikaty poprzez samodzielną realizację inwestycji służących poprawie efektywności energetycznej w obszarach swojej działalności. Nie zawsze jest to jednak możliwe, stąd inną opcją jest dokupienie świadectw efektywności energetycznej na Towarowej Giełdzie Energii (TGE). W konsekwencji przedsiębiorca posiadający certyfikaty uzyskuje stały popyt, dzięki któremu może osiągnąć dodatkowe korzyści finansowe z przeprowadzonej modernizacji środków trwałych w prowadzonej działalności.

Kto może skorzystać z Białych Certyfikatów?

Beneficjentem systemu Białych Certyfikatów może zostać każdy podmiot spełniający warunki UoEE. Do najistotniejszych z nich należy tzw. efekt zachęty, który jest obligatoryjny. Polega on na tym, że omawiane świadectwa wydaje się jedynie dla przedsięwzięć będących w fazie planowania. Co oznacza, że wniosek o certyfikaty należy złożyć przed rozpoczęciem inwestycji (podpisaniem umowy z wykonawcą lub złożeniem zamówienia na materiały).

Kolejnym istotnym warunkiem jest osiągnięcie konkretnego poziomu oszczędności energii. By móc ubiegać się o prawa majątkowe, modernizacja powinna cechować się oszczędnościami energii finalnej wynoszącymi minimalnie 10 toe (116,300 MWh = 418,68 GJ).

Niemożliwe jest otrzymanie Białych Certyfikatów na inwestycje, dla których przyznano pomoc publiczną, lub premię termomodernizacyjną, lub pomoc publiczną (wyjątkiem jest sytuacja, gdy przyznanie certyfikatów nie wpłynie na przekroczenie maksymalnej wysokości pomocy publicznej) oraz na inwestycje w instalacje objęte systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych wraz z odnawialnym źródłami energii.

Jak działa proces pozyskania Białych Certyfikatów?

1. W pierwszej kolejności należy przeanalizować możliwość ubiegania się o certyfikat na konkretne planowane przedsięwzięcie poprzez dokładne zapoznanie się z istotą modernizacji. W oparciu o te informacje oraz dane przekazane przez zamawiającego, wyznacza się potencjalne możliwe oszczędności energii finalnej. Jeśli są większe niż 10 toe, wówczas możliwe jest ubieganie się o świadectwo i podpisanie umowy współpracy.
2. W kolejnym etapie przygotowany jest audyt. z harmonogramem inwestycji. Następnie wniosek składany jest do URE i na drugi dzień może oficjalnie rozpocząć modernizację.
3. Po zakończeniu inwestycji, zbierane są dokumenty powykonawcze (np. protokół odbioru prac, umowa z wykonawcą inwestycji, zamówienie na materiały, faktury) i przekazywane do URE wraz z informacją o zakończeniu przedsięwzięcia.
4. W przypadku niektórych inwestycji wymagany jest tzw. audyt powykonawczy. Dotyczy to inwestycji, w których:

• wykazano na początkowym etapie oszczędności energii finalnej większe niż 100 toe (1 163,000 MWh lub 4 186,800 GJ);
• po podpisaniu umowy zdecydowano się na zakup innych urządzeń lub wykorzystanie innych materiałów niż te zapisane w projekcie przedsięwzięcia.

5. W końcowym etapie przedkładana jest finalna dokumentacja z realizacji inwestycji do URE W przypadku braku uwag wydaje on ŚEE, a następnie spółka może je spieniężyć na TGE.

Rodzaj inwestycji podlegających pod BC

Modernizacje, dla których można starać się o Białe Certyfikaty związane są z poprawą efektywności energetycznej. Są to:

• Izolacja instalacji przemysłowych;
• Przebudowa lub remont budynku wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi;
• Modernizacja lub wymiana:
  • oświetlenia;
  • urządzeń lub instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych, energetycznych, telekomunikacyjnych lub informatycznych;
  • lokalnych sieci ciepłowniczych i lokalnych źródeł ciepła w rozumieniu art. 2 pkt 6 i 7 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków;
  • urządzeń przeznaczonych do użytku domowego;
  • pojazdów służących do transportu drogowego lub kolejowego;
  • odzyskiwanie energii, w tym odzyskiwanie energii w procesach przemysłowych;
• Ograniczenie strat:
  • związanych z poborem energii biernej;
  • sieciowych związanych z przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, gazu ziemnego lub paliw ciekłych;
  • na transformacji;
  • w sieciach ciepłowniczych;
  • związanych z systemami zasilania urządzeń telekomunikacyjnych lub informatycznych;
  • związanych z magazynowaniem i przeładunkiem paliw ciekłych;
• Stosowanie, do ogrzewania lub chłodzenia obiektów, energii wytwarzanej w instalacjach odnawialnego źródła energii, ciepła użytkowego w wysokosprawnej kogeneracji w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne lub ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych.

Świadectwa Efektywności Energetycznej stanowią instrument finansowy mogący znacząco poprawić parametry finansowe potencjalnej inwestycji. Zakres modernizacji obejmuje szerokie pasmo projektów inwestycyjnych od wymiany oświetlenia, termomodernizacji obiektów budowlanych, modernizacji linii przemysłowych po instalacje kogeneracji. Przedsiębiorstwa zobowiązane do umarzania białych certyfikatów gwarantują bezpieczeństwo spieniężenia otrzymanych praw majątkowych. W zależności od rodzaju inwestycji proces złożenia wniosku może być bardzo krótki. Zespół Greeners składa się ze specjalistów, którzy pomogli spółkom z wielu branż otrzymać dodatkowe finansowanie w ramach omawianego systemu. Pozwala to na wykonanie kompleksowej usługi wsparcia Państwa inwestycji.